همزمان با تغيير و تحولات و طرح توسعه حرمين شريفين به ويژه مسجدالحرام در مكه مكرمه و ساخت سازه‌هاي جديد در اين مسجد مقدس، مراجع تقليد فتواي خود را درباره اعمال در اين سازه‌ها اعلام كردند.
به گزارش خبرنگار پايگاه اطلاع رساني حج، مدتي است طبقه اول سازه جديد مسجدالحرام افتتاح شده است كه امكان حضور زائران براي طواف مهيا است، از اين‌رو مراجع عظام تقليد فتواي خود را درباره اين تغييرات اعلام كردند.
براساس اين گزارش، طرح توسعه مسجدالحرام از دو سال پيش آغاز شده كه
در مرحله نخست طبقه دوم سازه جديد سال گذشته افتتاح شد و مراجع تقليد نيز فتواي خود را درباره طواف در اين سازه اعلام كردند، اما با امكان انجام طواف در طبقه نخست سازه جديد، فتواي مراجع تقليد نيز در اين خصوص اعلام شد.
متن استفتا و پاسخ آن بدين شرح است:
با احترام به استحضار مي‌رساند مدتي است، طبقه اول سازه فلزي كه در صحن مسجدالحرام با ارتفاع حدود ۳ متري از سطح مسجد ساخته شده، به بهره‌برداري رسيده، اما فعلاً از طواف افراد معذور و ويلچري در آن طبقه ممانعت مي‌شود و به طبقه دوم سازه هدايت مي‌شوند.
نظر به اينكه در بخشي از طبقه اول سازه، حدّ فاصل (بين ركن حجرالاسود و حجر اسماعيل) حائلي با ارتفاع حدود ۲ متر وجود دارد متمني است فتواي حضرتعالي نسبت به سؤالات ذيل مرقوم گردد.
۱ آيا طواف بر سطح اين طبقه از سازه با وجود حائل و بر فرض اينكه با كمي فاصله از آن، كعبه مشرفه ديده مي‌شود، صحيح است؟
۲ با توجه به اينكه اين طبقه از سازه حدود ۳ متر از سطح مسجدالحرام بالاتر است و كف آن فعلاً سنگ‌فرش نيست آيا خواندن نماز طواف بر آن در سمتي كه پشت مقام ابراهيم واقع شده، كافي است؟
حضرت آيت الله العظمي مكارم شيرازياعلام كردند: اين طواف مانعي ندارد و نماز خواندن در كف همان سازه در صورت ضرورت كافي است.
حضرت آيت الله العظمي موسوي اردبيلينيز اعلام كرد: طواف در اين سازه صحيح است.
اين مرجع تقليد در پاسخ به سئوال دوم نيز اعلام داشت: سجده بايد بر «مايصّح السجود عليه» باشد، بر فرض وجود «مايصح السجود عليه» نماز طواف در قسمتي كه پشت مقام است، در همان طبقه بلامانع است، هر چند بهتر است چنانچه موجب فوت موالات نشود نماز در طبقه هم‌كف خلف مقام خوانده شود.
حضرت آيت الله العظمي سيستاني:
طواف و نماز خواندن در سازه اوّلي، اشكال ندارد و نسبت به سازه بالاتر، چنانچه شخص طواف كننده، اطمينان دارد كه كعبه، بالاتر است طواف، اشكال ندارد ولي نماز را بايد در صورت امكان، در طبقه پايين بخواند.
حضرت آيت الله العظمي سبحاني:
حائل مذكور مشكلي براي طواف ايجاد نمي‌كند لكن از آنجايي كه سازة مذكور خارج از محدودة طواف بين مقام و كعبه است در صورتي مي‌توان در آن طواف كرد كه طواف در محدودة بين مقام و كعبه انجام بگيرد و الاّ مُجزي نيست.
اما طبقة دوم سازه (فوقاني) كه بالاتر و يا مساوي با پشت بام كعبه است هرگاه معذورين در آن طواف نمودند بايد جهت طواف در كف سطح مسجدالحرام نيز استنابه كنند و علاوه بر نائب، خود نيز نماز طواف را در پايين و اگر مشقت دارد در بالا جوري كه پشت مقام قرار گيرند بخوانند.
همچنين افرادي كه جواز طواف در سازة مذكور را دارند چنانچه مي‌توانند سجده خود را بر مايصح السجود عليه در همان طبقة اوّل سازه پشت مقام بجا آورند مانعي ندارد والا بايد نماز را در پايين بخوانند و فاصلة زماني بين طواف در سازه و نماز طواف در سطح مسجد اگر همراه با مبادرت عرفيه باشد اشكالي ايجاد نمي‌كند.
حضرت آيت الله العظمي شبيري زنجاني:
جايز نيست مگر در ايام بسيار شلوغ كه طواف در محدوده (بين بيت و مقام) در شب و روز براي نوع مكلفين با مشقت شديد مواجه است (مانند بعضي از ايام حج)
همچنين نماز طواف بر روي سازه صحيح نيست حتي اگر سجده بر مايصح عليه السجود باشد.
حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني:
در فرض سؤال صدق طواف از طبقه اول با وجود حائل مشكل است و لذا معذورين كه مجاز از طواف در طبقه اول هستند احتياط به جمع بين طواف و نايب گرفتن را ترك نكنند.
همچنين نماز را در خلف مقام در طبقه هم‌كف بخواند. والله العالم