مصاحبه رئیس سازمان حج و زیارت با خبرگزاری فارس
رئیس سازمان حج و زیارت از راه‌اندازی درمانگاه شبانه‌روزی زنان برای زائران حج امسال خبر داد و گفت: ثبت‌نام‌های جدید عتبات عالیات از ۱۰ تیر آغاز می‌شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حج و زیارت به نقل از فارس، سعید اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت در بازدید از خبرگزاری فارس با اشاره به دستاوردهای این سازمان در جهت تحقق منویات مقام معظم رهبری در جهت پیشبرد اقتصاد زیارت در کشور آخرین وضعیت تحولات حج تمتع، عمره مفرده و عتبات عالیات را تشریح کرد.
فارس: با توجه به اینکه اقتصاد زیارت یکی از ظرفیت‌های قابل ملاحظه کشور ما است که سازمان حج و زیارت می‌تواند در این زمینه اقدامات خوبی را انجام دهد، سازمان حج و زیارت هم اکنون در جهت تحقق منویات مقام معظم رهبری در راستای اقتصاد مقاومتی چه فعالیت‌هایی را در دستور کار خود قرار داده است؟
اوحدی: امسال جزء معدود سال‌هایی بود که ما در مراسم حج قراردادهای عمره را بستیم و امسال سه ماه اعزام‌های عمره مفرده را زودتر شروع کردیم و زمینه قراردادهای حج سال بعد را در سفری که اخیراً به عربستان داشتم ایجاد کردم.
ورود زودهنگام به بازار عربستان باعث شد با رایزنی 15 درصد کاهش قیمت را داشته باشیم ضمن اینکه کیفیت خدمات ارائه شده بیشتر شده است، البته دو روز از مدت زمان عمره را کاهش دادیم و از 12 روز به 10 روز کاهش دادیم که کاهش دو روزه‌ای مدت سفر فقط بر روی قیمت هتل و غذا تاثیر می‌گذاشت که حدود 4 درصد می‌شد.
8 میلیون ریال سعودی در قرارداد غذای زائران صرفه جویی شد
رئیس سازمان حج و زیارت با اشاره به تفاوت قیمت‌های دریافتی برای عمره میان کشور ما و سایر کشورها گفت: مالزیایی‌ها امروز برای خدماتی که ارائه می‌دهند غیر از پرواز چیزی حدود 3 میلیون تومان از زائران دریافت می‌کنند در صورتی که ما با پرواز و کلیه خدمات یک و 700 هزار تومان می‌گیریم.
ما 4 عدد آشپزخانه مرکزی در مکه و مدینه داریم که ظرفیت آشپزخانه‌ها در مجموع پخت 60 هزار پرس غذا در هر وعده است و قرارداد این آشپزخانه 3 سال پیش بسته شده است و امسال قرارداد تمام شد که با حضور معاون بازرسی بعثه و معاون حج و عمره و عتبات و معاون مالی کمیته‌ای را تشکیل دادیم که برای انعقاد قرارداد اقدام کند به ازای هر زائر هر وعده غذا 75 ریال عربستان تخفیف گرفتند که هر روز آن می‌شود یک ریال و نیم و اگر این مبلغ را در 60 هزار وعده غذا ضرب کنیم چیزی حدود 5 میلیون ریال سعودی فقط در قرارداد جدید صرفه جویی شد و تقریباً 3 میلیون ریال هم در مدینه صرفه‌جویی شد که در مجموع 8 میلیون ریال سعودی صرفه‌جویی شد.
فارس: با توجه به اینکه این هزینه از زائران اخذ شده است برای حفظ حقوق آنها، مبالغ صرفه جویی شده چطور هزینه می‌شود؟
اوحدی: بله، ساکی برای زائران طراحی شده بود که زائران ساک همگن و یکنواخت داشته باشند تا هم بار زائران کنترل شود و هم اتحاد شکل در ساک آنها وجود داشته باشد بنابراین ساکی را طراحی کردیم که استحکام خوبی داشته باشد و شامل 3 ساک است یک ساک گردشی ، یک ساک دستی و ساک حمل و نقل که 120-130 هزار تومان قیمت آن است و با مشورت نماینده ولی فقیه در سازمان حج و زیارت از محل صرفه‌جویی سعودی ساک را به صورت رایگان به زائران تحویل دادیم.
قبلاً هر کاروانی به سلیقه خود این کار را انجام می‌داد که در برخی موارد به نارضایتی زائران منجر می‌شد و این اقدام بر روی اعتمادسازی زائران اثر مثبتی داشت.
فارس: در خصوص قراردادهای حج تمتع چه اقداماتی انجام شده است؟
اوحدی: در موسم حج 92 هم قراردادهای حج 93 و هم قراردادهای عمره را منعقد کردیم. ما زائر را در عمره می‌بریم و برای عمره قرارداد جدا می‌بندیم درحالیکه بسیاری از هتل‌های ما برای حج و عمره مشترک است که امسال قراردادهای یکساله و یکپارچه منعقد شد که باعث تعدیل قیمت‌ها و منابع انسانی شد و سال گذشته 26 فروردین سال 92 تازه ثبت‌نام حج 92 را شروع کرده بودیم اما برای حج 93 پایان اسفند 92 ثبت‌نام‌های حج را شروع کردیم و زمان برای آموزش و اطلاع‌رسانی داشتیم.
کارهای خیلی خوب انجام شده است امسال اولین سالی است که طرح انطباق که مقام معظم رهبری همیشه بر روی آن تأکید داشتند اجرایی می‌شود.
فارس: تقریبا دو ماه به شروع موسم حج سال 93 مانده امسال چه اقدامات جدیدی برای رفاه حال زائران انجام داده‌اید؟
اوحدی: تقریباً 50 درصد زائران حج هر سال را خانم‌ها تشکیل می‌دهند یکی از دغدغه‌های سال گذشته این بود که تعداد پزشکان خانم کم بود اما امسال تعداد پزشکان زن 4 برابر شد و برای اولین بار درمانگاه شبانه‌روزی خانم‌ها را برای موسم حج راه‌اندازی کردیم و حدود 25 درصد نیروی انسانی ستادها را تعدیل کردیم تا زائرانی که سال‌ها در صف انتظار هستند بتوانند حج واجب خود را ادا کنند.
فارس: یعنی چند نفر از عوامل اجرایی سازمان حج تعدیل شده اند؟
اوحدی: امسال با تعدیل عوامل اجرایی می‌توانیم دو کاروان یعنی حدود 300 نفر به اعزام‌ها اضافه کنیم و به دنبال این حرکت هیأت پزشکی هم حدود 20 نفر را تعدیل کرد و بعثه مقام معظم رهبری نیز تعدادی را تعدیل کردند.
فارس: عملیات اجرایی حج امسال از چه زمانی آغاز می‌شود؟
اوحدی: اولین پرواز زائران حج تمتع 14 شهریور انجام می‌شود از 10 شهریور ستاد اجرایی حج اعزام می‌شوند که طبق تفاهمی که با وزارت حج عربستان داشتیم امسال یک روز زودتر یعنی از 9 ذی‌القعده شروع می‌کنیم و پایان عملیات همیشه 5 ماه رمضان بود و امسال 4 رمضان تمام می‌شود و این باعث می‌شود زمان استقرار زائران در عربستان را مدیریت کنیم لذا دوره اقامت زائران بین 29 روز تا حداکثر 32 روز است.
یکی دیگر از اقدامات خوب سازمان حج و زیارت در موسم حج امسال این است که سالهای گذشته صد در صد ظرفیت مدینه قبل از ایستگاه تهران بود اما امسال تمهیداتی ایجاد شد که سه ایستگاه پروازی دیگر را اضافه کردیم و در مجموع این فرصت فراهم شد که از 13 استان پروازهای مدینه قبل یا مدینه بعد انجام شود.
یکی از کارهای خوب دیگر 35 هتل را از گردونه خدمات خارج کردیم که با توجه به ظرفیت آنها می‌توان گفت خدمات ارائه شده به 40 درصد زائران را ارتقا دادیم و چون زودهنگام وارد بازار شدیم قیمت‌ها را پایین آوردیم و امیدواریم بتوانیم امسال 10 درصد دیگر از هتل‌ها را از گردونه خدمات خارج کنیم.
فارس: عدم حضور دستیار زن در کاروانها یکی از مشکلات حج گزاران در سال گذشته بود، امسال نیز گویا فقط به کاروان‌های با ظرفیت 160 نفر دستیار زن داده شده است، آیا فکر نمی‌کنید حضور دستیار زن در کاروانها برای خانم‌هایی که در موسم حج شرکت می‌کنند الزامی است؟
اوحدی: ما تا دو سال گذشته دستیار زن را داشتیم و اعتقاد بنده این است که حتماً کاروانها دستیار زن داشته باشند البته نه تمام کاروانها بلکه کاروان‌هایی که بالای 100 نفر هستند، برای بررسی حضور دستیاران زن در کاروان‌های حج، 6 کمیته در موسم حج سال گذشته تشکیل شد و کارشناسان 40 ماموریت برای دستیاران زن احصاء کردند که در این موارد زائران تمتع برای انجام امور خود از دستیاران زن کمک می‌گرفتند اما مرحله دوم این بود که کمیته کارشناسی برای این مسائل تصمیم‌گیری کند و در نهایت تصمیم کمیته بر این شد که کاروان‌های 150 نفر به بالا دستیار زن داشته باشند.
ما سال گذشته 500 کاروان داشتیم که امسال تعداد کاروانها به 450 کاروان کاهش پیدا کرده است و علت کاهش کاروانها افزایش ظرفیت کاروانها بوده است که موفق شدیم با افزایش ظرفیت کاروانها کیفیت خدمات‌رسانی را افزایش دهیم و به صورت مجموعه محور با همبستگی بیشتر خدمت‌رسانی به زائران را انجام دهیم.
بنده همچنان بر روی نظر خود هستم که حداقل کاروان‌هایی که ظرفیت بالای 100 نفر دارند باید حتماً دستیار زن داشته باشند اما امسال چون کاروانها بسته شده است چاره‌ی دیگری نداریم اما برای سالهای آینده تدابیری اندیشیده می‌شود که بتوانیم از دستیاران زن استفاده کنیم البته امسال بعثه مقام معظم رهبری برای کاروان‌هایی که بالای 85 یا 100 نفر بودند یک معینه را تعریف کردند تا مسائل و احکام شرعی را توضیح دهد.
فارس: در خصوص سود سپرده‌های حج و عمره نیز توضیح دهید چرا هنوز سود سپرده‌هایی که از سوی بانک‌ها به ثبت نام کنندگان پرداخت می‌شود مانند سود سپرده‌های بلند مدت نیست؟
اوحدی: یک اتفاقی در سال 86 افتاد و یک فراخوانی برای ثبت‌نام‌های حج و عمره انجام شد که در نتیجه این فراخوان 7 میلیون و 500 هزار نفر ثبت نام کردند که از این تعداد حدود یک میلیون و 500 هزار نفر مشرف شدند و 6 میلیون و 500 هزار زائر در انتظار تشرف هستند که ثبت نام خود را انجام داده‌اند.
در مورد ثبت نام‌های عمره 6 هزار میلیارد تومان و از طرفی در ثبت نام‌های حج تمتع یک میلیون و نیم که هرکدام یک میلیون و 500 هزار تومان پرداخت کرده‌اند می‌شود 9 هزار میلیارد تومان، این مبالغ سپرده زائران در بانک‌های ملی و ملت است، قراردادهای حج و عمره میان زائر و بانک بسته می‌شود و سازمان حج و زیارت به آن ورود پیدا نمی‌کند.
بحث سود سپرده‌ها بحث دراز مدتی است که باید در شورای عالی حج مورد بررسی قرار گیرد و نرخ سود زائر را به گونه‌ای قرار دهند که حقوق زائران رعایت شود.
فارس: سرمایه گذاری‌هایی که در جهت توسعه رفاه زائران عتبات عالیات و زائران خانه خدا در حال انجام است، هم اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارند؟
اوحدی: برای اینکه حقوق زائران در دراز مدت تضییع نشود مصوبه‌ای را گرفتیم تا خدماتی را در جهت توسعه رفاه زائران انجام دهیم و شرکتی به ثبت رسید که تاکنون سابقه نداشته است. اقتصاد زیارت اقتصاد بسیار قویی است که ما در همین راستا شرکتی را تحت عنوان شرکت توسعه و عمران امید زائر ثبت کردیم که البته نگاهمان در ثبت این شرکت تصدی‌گری نیست بلکه ما می‌خواهیم موتور محرک و ریل‌گذار باشیم و از ظرفیت بخش خصوصی استفاده کنیم و ظرفیت‌ها داشته‌هایمان‌را با نگاهی برون گرا ارزیابی کنیم و با توجه به اینکه داشته‌های ما داشته‌های قوی است سرمایه‌گذاران رغبت می‌کنند در این طرح‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
شرکت توسعه سرمایه‌گذاری مهر و ماه نیز به ثبت رسید، امروز این شرکت با مجموعه‌های بزرگ مثل بانک‌های ملی، ملت، گردشگری، ستاد توسعه اقتصادی عراق و ستاد بازسازی عتبات عالیات همکاری دارد.
در شرکت توسعه عمران امید زائر سازمان حج و زیارت تنها 5 درصد از سهام آن را در اختیار دارد و خوشبختانه از برکات تاسیس این شرکت می‌توان به دو تفاهم‌نامه بسیار خوب اشاره کرد.
یکی از این تفاهم‌نامه‌ها ساخت یک هتل یک‌هزار اتاقی در کربلا و ساخت یک هتل یک‌هزار اتاقی در نجف بود و در روز سوم خرداد نیز کلنگ ساخت هتل شلمچه تحت عنوان کوثر ناب اروند زده شد و زائرسرای بستان را نیز کلنگ زدیم که امیدوار هستیم در اربعین سال جاری فاز اول آن به بهره‌برداری برسد.
امروز 3 قرارداد در عربستان بسته شده است چرا که ساخت و ساز در مدینه سرعت و شتاب کمتری از تخریب دارد و در ظرف 2 سال آینده بحران جدی مسکن را خواهیم داشت و برای حل این مشکل با مجموعه بن‌داوود در عربستان که یکی از 5 شرکت بزرگ عربستان است به تفاهم رسیده‌ایم که به نام خودشان برای زائران ایرانی زمینی را خریداری کنند که 2600 اتاق در مدینه ظرف دو سال و نیم ساخته می‌شود.
قرارداد دیگری با شرکت بنراس منعقد کردیم که 7 هزار اتاق و در قرارداد دیگری 3400 اتاق ساخته شود که حدود 9 هزار زائر در عمره و 15 تا 17 هزار زائر حج می‌توانند در این ساختمان‌ها اسکان داده شود.
قرارداد آشپزخانه مرکزی در مکه و در زمینی به وسعت 12 هزار متر مربع بسته شده است که با ظرفیت 50 هزار پخت غذا در هر وعده می‌تواند روزانه 100 هزار پرس غذا را طبخ کند که طبق قراردادهای بسته شده قرار است آشپزخانه ظرف 1 سال و هتل‌ها ظرف 2 تا 2.5 سال آینده ساخته شود.قرارداد بهره‌برداری از هتل‌ها به مدت 3 تا 5 سال و آشپزخانه نیز 3 سال خواهد بود.
اقتصاد مقاومتی یعنی اینکه ما به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که کارایی و بهره‌وری را بالاتر ببریم و این موضوع مدیریت قیمت‌ها و بهره‌وری را افزایش می‌دهد.
فارس: با توجه به شرایط فعلی و صف انتظاری که برای زائران عمره و تمتع ایجاد شده است، پیش بینی شما برای انجام ثبت نام‌های جدید چه زمانی است؟
اوحدی: برای حج فعلاً اصلا امکان ندارد و در زمینه عمره اگر مشکلات حاشیه‌ای را نداشته باشیم امیدوار هستیم ظرف دو سال آینده ثبت‌نام‌های جدید را انجام دهیم چرا که سازمان حج نشان داده است توانمندی اعزام یک میلیون زائر را دارد و اگر اتفاقات زمستان امسال را که 60 پرواز ما به دلیل مشکلات جوی جابجا شد و 2 هتل ما در مدینه در فضای بازسازی مسجدالحرام با ظرفیت یک‌هزار زائر تخریب شد امسال تعداد زائران ما به 815 هزار زائر رسید که رکورد خوبی بود و نگاه ما این است که اگر به ظرفیت اعزام یک میلیون نفر برسیم دو سال بعد می‌توانیم ثبت‌نام‌های جدید را انجام بدهیم.
اما در سری جدید ثبت‌نام‌ها مانند گذشته عمل نمی‌کنیم و سقفی را برای ثبت‌نام‌ها مشخص می‌کنیم تا بتوانیم پاسخی مناسب به مطالبات مردم بدهیم و صف انتظار را کوتاه‌تر کنیم.
فارس: در زمینه حج تمتع چطور؟
اوحدی: اما در زمینه تمتع همه کشورها این گرفتاری را دارند که البته وزارت حج عربستان در زمینه افزایش سهمیه‌ها بعد از اتمام پروژه‌ها طی دو سال آینده وعده‌های خوبی داده است چرا که ظرفیت مطاف قرار است دو برابر شود و اگر ظرفیت مطاف دو برابر شود ما ظرفیت اعزام 120 هزار نفر را داریم.
در گذشته ظرفیت مطاف 48 هزار نفر در ساعت بود و به دلیل کم شدن ظرفیت‌ها هم‌اکنون 38 هزار نفر در ساعت است اما تلاش عربستان بر این است که ظرفیت مطاف را 100 هزار نفر در ساعت برسانند.
فارس: با توجه به نزدیک شدن به ایام ماه مبارک رمضان وضعیت اعزام‌ها به عتبات عالیات چگونه است؟
اوحدی: هم‌اکنون با توجه به نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان تمام اتوبوس‌های ما برگشتند و عراق کاملاً تخلیه شده است و این مدت فرصت خوبی را برای بازسازی و ترمیم به هتل‌ها می‌دهد.
فارس: ثبت نام‌های جدید از چه زمانی آغاز می‌شود؟
اوحدی: ثبت‌نام‌های جدید عتبات عالیات از 10 تیر شروع می‌شود و علیرغم تمام مسائلی که وجود دارد پنجم مرداد اعزام‌های بعد از ماه مبارک رمضان آغاز می‌شود.
فارس: سال گذشته همزمان با ایام اربعین حسینی شاهد حجم زیادی از مشتاقان زیارت امام حسین(ع) بودیم که در مرزها با مشکلاتی مواجه شده بودند امسال سازمان حج و زیارت چه تدبیری اندیشیده است که مشکلی برای زائران ایجاد نشود؟
اوحدی: سال گذشته اولین سالی بود که سازمان حج و زیارت در مراسم اربعین حسینی حضور میدانی پیدا کرد و شرایط آنجا را از نزدیک دید. در اربعین سال گذشته در مرز چزابه 20 هزار زائر ما حتی سرویس بهداشتی نداشتند و 2 روز به عشق زیارت امام حسین (ع) زیر باران مانده بودند چرا که سفارت عراق اعلام کرده بود که در مرز ویزا می‌دهند و مردم بدون ویزا به مرزها آمده بودند و دو نیروی عراقی پاسپورت‌ها را جمع می‌کردند و انها را داخل گونی می‌ریختند و برای ویزا شدن به مرز عراق می‌بردند و در بازگشت مردم 2 روز به دنبال ویزاها و پاسپورت‌های خود بودند که با تدابیری که اندیشیده شد بحث 2000 تومان پرداخت بیمه و 2000 تومان هلال احمر حذف شد و سازمان حج با هزینه خود تمام زائران را بیمه کرد.
سال گذشته اگر چه زائرانی که مشرف شدند 4 برابر شده بودند اما خوشبختانه حادثه‌ای نداشتیم و امیدوار هستیم امسال با ستاد اربعینی که به صورت دائمی در سازمان تشکیل شده است تمهیداتی را ایجاد کنیم که دیگر مشکلاتی وجود نداشته باشد و امیدوار هستیم زائرسرای چزابه تا اربعین حسینی به بهره‌برداری برسد.