به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، رهبر معظم انقلاب در استفتائات خود در بخش احكام روزه در خصوص رويت هلال ماه شوال مطالبي بيان فرموده اند كه به برخي از آنها اشاره مي‌شود:

س ۸۳۵: آيا رويت تصوير هلال ماه با استفاده از دوربين CCD و انعكاس نور و بازخواني اطلاعات ضبط شده توسط رايانه، براي اثبات اول ماه كفايت مي‏كند؟

ج: رويت با وسيله، فرقي با رويت به طريق عادي ندارد و معتبر است. ملاك آن است كه عنوان رويت محفوظ باشد. پس رويت با چشم و با عينك و با تلسكوپ محكوم به حكم واحدند. اما در مورد انعكاس به رايانه كه در آن صدق عنوان رويت معلوم نيست محل اشكال است.


س ۸۳۶: اگر هلال ماه شوال در يك شهر ديده نشود، ولي تلويزيون و راديو از حلول آن خبر دهند، آيا كافي است يا تحقيق بيشتري واجب است؟

ج: اگر مفيد اطمينان به ثبوت هلال گردد يا صدور حكم به هلال از طرف ولي فقيه باشد، كافي است و نيازي به تحقيق نيست.


س ۸۳۷: اگر تعيين اول ماه رمضان و عيد سعيد فطر به علت عدم امكان رويت هلال اول ماه به سبب وجود ابر در آسمان يا اسباب ديگر، ممكن نباشد و سي روز ماه شعبان يا ماه رمضان كامل نشده باشد، آيا براي ما كه در ژاپن زندگي مي‏كنيم، جايز است كه به افق ايران عمل كرده و يا به تقويم اعتماد كنيم؟ وظيفه ما چيست؟

ج: اگر اول ماه از طريق رويت هلال حتي در افق شهرهاي مجاوري كه اتحاد افق دارند، و يا از طريق شهادت دو فرد عادل و يا از طريق حكم حاكم ثابت نشود، بايد احتياط كرد تا اول ماه ثابت شود.


س ۸۳۸: آيا اتحاد افق در رويت هلال شرط است يا خير؟

ج: بلي شرط است.


س ۸۴۰: اگر روز بيست و نهم ماه در تهران و خراسان عيد باشد، آيا براي افرادي هم كه در شهري مانند بوشهر مقيم هستند، جايز است افطار كنند؟ با توجه به اينكه افق تهران و خراسان با افق بوشهر يكي نيست.

ج: به‌طور كلي اگر اختلاف بين افق دو شهر به مقداري باشد كه با فرض رويت هلال در يكي، هلال در ديگري قابل رويت نباشد، رويت آن در شهرهاي غربي براي مردم شهرهاي شرقي كه احتمال رويت در آن به‌طور قطع و يقين منتفي باشد، كفايت نمي‌كند.


س ۸۴۱: اگر بين علماي يك شهر راجع به ثبوت هلال يا عدم آن اختلاف رخ دهد و عدالت آنها هم نزد مكلف ثابت بوده و به دقت همه آنها در استدلال خود مطمئن باشد، وظيفه واجب مكلف چيست؟

ج: اگر اختلاف دو بينه به صورت نفي و اثبات باشد، يعني يكي مدعي ثبوت هلال و ديگري مدعي عدم ثبوت آن باشد، اين اختلاف موجب تعارض دو بينه و تساقط هر دو است، و وظيفه مكلف اين است كه هر دو نظر را كنار گذاشته و درباره افطار كردن يا روزه گرفتن به آنچه كه مقتضاي اصل است، عمل نمايد. ولي اگر بين ثبوت هلال و عدم علم به ثبوت آن اختلاف داشته باشند، به اين صورت كه بعضي از آنها مدعي رويت هلال باشند و بعضي ديگر مدعي عدم مشاهده آن، قول كساني كه مدعي رويت هلال هستند، در صورت عادل بودن، حجت شرعي براي مكلف است و بايد از آن متابعت كند، و همچنين اگر حاكم شرعي حكم به ثبوت هلال نمايد، حكم وي حجت شرعي براي همه مكلفين است و بايد از آن پيروي كنند.


س ۸۴۲: اگر شخصي هلال ماه را ببيند و بداند كه رويت هلال براي حاكم شرع شهر او به هر علتي ممكن نيست، آيا او مكلف است كه رويت هلال را به حاكم اطلاع دهد؟

ج: اعلام بر او واجب نيست مگر آنكه ترك آن مفسده داشته باشد.


س ۸۴۳: همانگونه كه مي‏دانيد اكثر فقهاي بزرگوار پنج راه براي ثبوت اول ماه شوال در رساله‏هاي عمليه خود بيان كرده‏اند كه ثبوت نزد حاكم شرع در ضمن آنها نيست، بنا بر اين چگونه بيشتر مومنين به مجرد ثبوت اول ماه شوال نزد مراجع، روزه خود را افطار مي‏كنند؟ شخصي كه از اين راه اطمينان به ثبوت هلال پيدا نمي‏كند، چه تكليفي دارد؟

ج: تا حاكم حكم به رويت هلال نكرده، مجرد ثبوت هلال نزد او، براي تبعيت ديگران از وي كافي نيست، مگر آنكه اطمينان به ثبوت هلال حاصل نمايند.


س ۸۴۴: اگر ولي امر مسلمين حكم نمايد كه فردا عيد است و راديو و تلويزيون اعلام كنند كه هلال در چند شهر ديده شده است، آيا عيد براي تمامي نواحي كشور ثابت مي‏شود يا فقط براي شهرهايي كه ماه در آنها ديده شده و شهرهاي هم افق با آنها، ثابت مي‏گردد؟

ج: اگر حكم حاكم شامل همه كشور باشد، حكم او شرعا براي همه شهرها معتبر است.


س ۸۴۵: آيا كوچكي هلال و باريك بودن و اتصاف آن به خصوصيات هلال شب اول، دليل بر اين محسوب مي‏شود كه شب قبل شب اول ماه نبوده، بلكه شب سي‏ام ماه قبلي بوده است؟ اگر عيد براي شخصي ثابت شود و از اين راه يقين پيدا كند كه روز قبل عيد نبوده، آيا قضاي روزه روز سي‏ام ماه رمضان را بايد به جا آورد؟

ج: مجرد كوچكي و پايين بودن هلال يا بزرگي و بالا بودن و يا پهن يا باريك بودن آن دليل شرعي شب اول يا دوم بودن نيست، ولي اگر مكلف از آن علم به چيزي پيدا كند بايد به مقتضاي علم خود در اين زمينه عمل نمايد.


س ۸۴۶: آيا استناد به شبي كه در آن ماه به‌صورت قرص كامل است (شب چهاردهم) و اعتبار آن به عنوان دليل براي محاسبه اول ماه جايز است تا از اين راه وضعيت يوم الشك معلوم شود كه مثلا روز سي ام ماه رمضان است و احكام روز ماه رمضان بر آن مترتب شود، مثلا بر كسي كه اين روز را بر اساس بينه روزه نگرفته، حكم به وجوب قضاي روزه شود و كسي هم كه به دليل استصحاب بقاي ماه رمضان روزه گرفته، بري‏ء الذمه باشد؟

ج: امر مذكور حجت شرعي بر آنچه ذكر شد، نيست، ولي اگر مفيد علم به چيزي براي مكلف باشد، واجب است كه طبق آن عمل نمايد.


س ۸۴۷: آيا استهلال در اول هر ماه واجب كفايي است يا احتياط واجب؟

ج: استهلال في‌نفسه واجب شرعي نيست.


س ۸۴۸: آيا اول ماه مبارك رمضان و آخر آن با رويت هلال ثابت مي‏شود يا با تقويم، هرچند ماه شعبان سي روز نباشد؟

ج: اول يا آخر ماه رمضان با رويت شخص مكلف يا با شهادت دو فرد عادل يا با شهرتي كه مفيد علم است يا با گذشت سي روز و يا به وسيله حكم حاكم ثابت مي‏شود.


س ۸۴۹: اگر تبعيت از اعلام رويت هلال توسط يك دولت جايز شد، و آن اعلام معياري علمي براي ثبوت هلال سرزمين‌هاي ديگر را تشكيل دهد، آيا اسلامي بودن آن حكومت شرط است، يا اينكه عمل به آن حتي اگر حكومت ظالم و فاجر هم باشد، ممكن است؟

ج: ملاك در اين مورد، حصول اطمينان به رويت در منطقه‏اي است كه نسبت به مكلف كافي محسوب مي‏شود.