زائران در ایام تشریق که از هشتم تا دوازدهم ذیحجه بطول میانجامد، در مشاعر مقدس عرفات، مزدلفه و منا حضور یافته و پس از انجام اعمال مربوطه به مکه بازمیگردند. در این روزها علاوه بر انتقال و جابجایی حجاج و استقرارآنان در این اماکن متبرک از برخی خدمات و رسیدگیها از قبیل: تغذیه، بهداشت، تأسیسات و ... باید برخوردار شوند. مؤسسه مطوفین حجاج ایران و مکاتب وابسته به آن زیر نظر وازرت حج عربستان و همچنین سندیکای اتوبوسداران عربستان(نقابه) مسئول تأمین این گونه تسهیلات و امکانات هستند و ستاد حج مکه مکرمه و دفتر نمایندگی سازمان حج و زیارت در عربستان مسئولیت هماهنگی و جذب و نظارت بر روند کمی و کیفی خدمات رسانی حجاج را برعهده دارند.
به منظور اسکان حجاج در مشاعر مقدس، ابتدا زمین بر اساس مساحت متعلق به حجاج ایرانی در حدود منطقه مربوط به ایران تعیین و نقشه آن به ستاد حج مکه مکرمه دادخ میشود که پس از تطبیق نقشهها و تقسیم محوطه نقشه چینش کاروانها از طریق مدیران مجموعه (مدیران ایرانی هتلهای مکه) بین کاروانهای مستقر در هتلها تقسیم مینمایند و وسایل و امکانات را قبلاً به مشاعر منتقل کرده و پس از نصب تابلوهای راهنما و تعبیه وسایل در عرفات و منا، مقدمات پذیرایی را فراهم مینمایند. البته در مزدلفه خیمه وجود ندارد و فقط امکاناتی مثل : زیرانداز، آبجوش، بسته غذایی، روشنایی، سرویس بهداشتی و ... برقرار میباشد.
روابط عمومی سازمان حج و زیارت برای آگاهی زائران عزیز ذکر چند نکته را در مورد بهرهبرداری شایسته از امکانات با توجه به محدودیتها و ویژگیهای آن ایام ضروری میداند:
1-آیا میدانید؟ چادرهای عرفات بصورت پارچهای و موقت نصب میشود اما خیمههای منا سالها است که ثابت و از جنس برزنت نسوز و با مساحت استاندارد میباشد.
2-آیا میدانید؟ کشور عربستان بابت اسکان و پذیرایی و بهداشت در خیمهها مبلغ ثابتی به عنوان ورودیه از هر حاجی دریافت مینماید که در هزینههای سفر حج پیشبینی و از ایران اخذ گردیده است.
3-آیا میدانید؟ حجاج ایرانی ناگزیرند داخل سرزمین منا وقوف نمایند و خروج از منا در زمانهای مقرر تابع احکام شرعی است. لذا در برخی خیمههای واقع در اطراف منا که کشورهای دیگر استفاده میکنند نمیتوانند اسکان پیدا کنند.
4-آیا میدانید؟ محوطه مربوط به ایران در مزدلفه از قبل مشخص شده و امکانات آن توسط ستاد حج کشورمان براساس تعهدات عربستان کنترل شده است.
5-آیا میدانید؟ در منا و عرفات به هر حاجی کمی بیشتر از یک متر مربع فضای استراحت تعلق میگیرد بنحوی که در هر خیمه 16 متر مربعی منا 13 تا 14 نفر مستقر میشوند و زائران عزیز بایستی خود را با این شرایط وفق دهند.
6-آیا میدانید؟ علاوه بر قرارداد عادی که تعهدات مؤسسه مطوفین را در تأمین مایحتاج زائران نشان میدهد، ارائه برخی خدمات افزونتر از سوی مؤسسه در قالب یک قرارداد بعدی با هزینه بیشتر امکانپذیر شده است (مثل: در اختیار گذاشتن قالب یخ اضافه تر از اندازه مقرر یا آبجوش در مزدلفه و همچنین تعدادی فریزر و کولر آبی و فرش و تأمین روشنایی در عرفات).
7-آیا میدانید؟ از سال آینده قرار است در بعضی بخشهای عرفات نیز طی چند مرحله چادر ثابت نصب گردد.
8-آیا میدانید؟ خط قطار که بین مشاعر مقدس در حرکت است، فعلاً منطقه اسکان حجاج ایرانی در عرفات را پوشش نمیدهد.
9-آیا میدانید؟ در عرفات و منا خیمههای هموطنان ما در مجاورت حجاج آفریقایی غیر عربی است اما در مزدلفه منطقه محصور شده مربوط به ایران جداس از سایر کشورها و نسبتاً مسطح و باز و تمیز است اما از مرز مزدلفه با منا کمی دور است.
10-آیا میدانید؟ منطقه استقرار حجاج ایرانی در منا در مکان بلندی از آن سرزمین و در منطقه نسبتاً بهتری از سایر کشورها قرار گرفته است، اما در عین حال از منطقه جمرات دور است و نیاز به پیادهروی دارد.
11-آیا میدانید؟ در صورت آسیب دیدن چادرهای منا از ناحیه کاروانها یا زائران، خسارت آن توسط مؤسسه مطوفین اخذ میگردد.
12-آیا میدانید؟ در حج سالجاری ساکنان یک هتل مکه، در عرفات و منا نیز در یک منطقه اسکان خواهند یافت و از خدمات مدیرمجموعه و مدیر کاروان خود بهرهمند میباشند. البته اهالی یک استان بر حسب اینکه در کدام ساختمان مکه اسکان داشتهاند، در عرفات و منا ممکن است جدای از یکدیگر باشند. لذا نقسیم خیمهها بصورت مطلق براساس استان محل سکونت در ایران انجام نشده بلکه بر مبنای ساکنین هر هتل در مکه مستقر میشوند.
13-آیا میدانید؟ نیروهای امدادی بعلاوه خدمه امدادگر سازمان یافته و عوامل نقل مشاعر در داخل محوطهها و مسیرهای مشاعر آماده راهنمایی زائران محترم جامانده هستند و در صورت جاماندن عزیزان از کاروان بایستی آرامش خود را حفظ کنند.
14-آیا میدانید؟ در منا یک پلیکلینیک صحرایی توسط مرکز پزشکی دائر و فعال میباشد و در چادر تدارکات مجموعهها نیز پزشکان مجموعه آماده ویزیت اولیه و ارجاع احتمالی بیماران هستند.
15-آیا میدانید؟ عوامل سعودی وظیفه نظافت معابر و محوطه چادرهای منا را برعهده دارند، با این وصف بایستی زائران و کاروانها نسبت به حفظ بهداشت محیط بیشتر بکوشند و همکاری نمایند بخصوص هنگام حلق(تراشیدن سر) حتماً بایستی نظافت رعایت گردد.
16-آیا میدانید؟ برنامه غذای عرفات و منا و بین راهی و نحوه توزیع آن با توجه به شرایط خاص آن ایام و وضعیت آن اماکن مقدس پیشبینی گردیدهاست.
17-آیا میدانید؟ محوطه چادرهای ایران در عرفات و منا برای خدمات رسانی سعودیها به هشت منطقه تحت عنوان مکانب خدمات میدانی تقسیم شده که مسئولین آن در محل ورودی خیمههای مربوط به هر مکتب مستقرند و امسال در هریک از مکاتب یک تیم چهار نفره نیز از سوی ستاد حج جهت تسهیل و پیگیری امور زائران ایرانی برقرار گردیده است.
18-آیا میدانید؟ با اجرای نظام نقل ترددی مشاعر و محصور کردن مسیرهای خاص تردد حجاج در مشاعر، امکان جمع کردن سنگریزه برای رمی جمرات در منطقه مزدلفه وجود ندارد یا خطرآفرین است. بنابر این بایستی سنگ را قبل از ایام تشریق از مکه جمع کنند.
19-آیا میدانید؟ مدتی قبل از حج و بخصوص در آستانه ایام تشریق مناسب است زائران با توجه به سنگینی و فشردگی و اهمیت اعمال حج آمادگی بدنی و انرژی لازم را کسب نمایند و مراقب سلامتی خود باشند تا با مشکل خاصی روبرو نشوند.