برخورداري از استطاعت جسمي و رواني يكي از شروط اصلي شركت در مراسم معنوي حج تمتع است.

استطاعت جسمي و رواني عبارت است از برخورداري از سلامتي جسماني و رواني در حدي كه فرد بتواند اعمال و مناسك فرضيه الهي حج را با آگاهي و در شرايط ويژه زماني و مكاني آن به طور كامل انجام دهد.

2 شرط اساسي «استطاعت مالي و «استطاعت جسمي و رواني» در واجب شدن فرضيه حج براي هر فرد مسلمان وجود دارد كه اگر هر كدام از اين 2 شرط حاصل نشود اين فرضيه از دوش فرد مسلمان ساقط و تكليف از وي برداشته مي‌شود از اين روي، قطعي كردن ثبت‌نام در كاروان و اعزام به حج تمتع منوط به تأييد استطاعت پزشكي و اعلام بلامانع بودن انجام سفر حج توسط پزشك معتمد مركز پزشكي حج و زيارت مي‌باشد.

معاينات پزشكي زائران به 3 منظور اصلي انجام مي‌گيرد:

الف: احراز و تأييد استطاعت جسمي و رواني متقاضيان سفر حج تمتع.

ب: برنامه‌ريزي براي حفظ استطاعت جسمي و روحي زائران تا پايان سفر.

ج: آشنايي كامل پزشك معتمد مركز پزشكي حج و زيارت به عنوان مسئول سلامت زائران با وضعيت سلامتي و مشكلات جسماني و رواني آنان به منظور برنامه‌ريزي درماني براي آنان قبل از شروع سفر و همچنين ارايه خدمات درماني در طول سفر.

پزشك معتمدي كه با شرايط ويژه‌اي انتخاب و كليه مراحل و مناسك حج را با ويژگي‌هاي زمان و مكاني آن مي‌شناسد، بعد از ثبت‌نام متقاضيان در كاروان، معاينات پزشكي را انجام داده و در صورت لزوم نسبت به اخذ مشاوره‌هاي تخصصي، آزمايشات تكميلي و اخذ نظر كميسيون‌هاي پزشكي اقدام مي‌كند و در نهايت با در نظر گرفتن شرايط جسمي و رواني زائران محترم از يك سو و شرايط فرضيه حج از سوي ديگر، در مورد وجود يا عدم وجود استطاعت آنان براي سفر حج تمتع اظهارنظر مي‌كند.

زائرين بايد در معاينات پزشكي كليه مشكلات و بيماري‌هاي خود را به صورت كامل و صادقانه با پزشك معرفي شده در ميان بگذارند. زيرا عدم ارائه اطلاعات كافي و صحيح به ايشان منجر به عواقب بسيار خطير و بعضاً چاره‌ناپذير در طول سفر براي شما و مجموعه هم‌كارواني‌ها خواهد شد و حتي مي‌تواند منجر به بازگشت آنها به كشور بدون انجام اعمال و مناسك حج شود.

زائران مي‌بايست پس از اعلام از سوي كاروان، يا هماهنگي قبلي به پزشك معرفي شده مراجعه و با طي كردن روند معاينات، تأييديه لازم را جهت قطعي كردن ثبت‌نام خود در كاروان اعزام به حج تمتع اخذ كنند.

با عنايت به اين كه يكي از مهمترين پيش‌شرط‌هاي بهره‌مندي از فرصت عظيم حج، داشتن امنيت فكري از احتمال ابتلا به بيماري‌هاي همه‌گير هنگام اقامت در اماكن مقدس مي‌باشد، زائران محترم لازم است بعد از پايان معاينات پزشكي و اخذ تأييديه و همچنين بعد از اعلام كاروان، جهت انجام واكسيناسيون عليه بيماري مننژيت به يكي از «مراكز واكسيناسيون حجاج» مراجعه و پس از دريافت واكسن، كارت مربوطه را به كاروان تحويل دهند.

چنانچه زائران ظرف 2 سال گذشته نوع جديد واكسن مننژيت را تزريق كرده‌اند نيازي به تزريق مجدد واكسن نيست و صرفا مي‌بايست كارت زرد رنگ آن را تحويل كاروان دهند.