به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، از سوي ديگر طرح‌هاي توسعه بلندپروازانه دولت سعودي كه با بودجه‌هاي هنگفت اجرا مي‌شود، توانسته بهت و تعجب، تحسين و در برخي موارد انتقاد جهانيان را به خود جلب كند؛ اما در كنار همه اينها وقوع رخي وقايع در زمان‌هاي دور و نزديك هم باعث شده اين ساختمان علاوه بر بعد معنوي، بعدي تاريخي داشته باشد.

آدم (ع) يا ابراهيم (ع)؟

ابتدا بايد از بناي ساختمان آغاز كرد. گرچه گفته معروف اين است كه ابراهيم (ع) معمار كعبه بوده اما در برخي روايات آمده​ حضرت آدم (ع) خانه كعبه را ساخته است. بنابر اين روايات آغاز مراسم حج نيز به دوره حضرت آدم باز مي‌گردد و نامگذاري برخي مناطق اطراف كعبه به نام‌هاي مربوط به دوران حضرت آدم چنين موضوعي را تائيد مي‌كند.

با فرض پذيرش اين روايات بايد گفت اين خانه تا مدتي مورد توجه نبوده و با تجديد بنا از سوي حضرت ابراهيم (ع) مورد توجه جهانيان قرار گرفته است. اين موضوع با آيات قرآن تناقض ندارد.

اولين تجديد بناي تاريخي

در روايات آمده ​مشكل حضرت ابراهيم با ساره، همسرش​ بر سر ازدواج با هاجر و تولد حضرت اسماعيل (ع) باعث شد آنان همراه حضرت ابراهيم به منطقه حجاز بيايند.

موضوع آب پيدا كردن براي اسماعيل (ع) و دويدن هاجر هم كه مشهور است و بعدها پايه عمل عبادي سعي صفا و مروه شده در همين سفر جاي دارد. ظاهرا حضرت ابراهيم (ع) بعد از مدتي كه به حجاز باز مي‌گردد همراه پسر خود به بازسازي كعبه اقدام مي‌كنند. دو بناي حجر اسماعيل و مقام ابراهيم در حياط كعبه يادگار اين دوران است.

جنگ ابابيل و ابرهه

مي‌دانيم ​ در موارد متعددي به دلايلي چون بلاياي طبيعي بويژه سيل و نيز حملات نظامي اين خانه تخريب شده يا در معرض تخريب قرار داشته است.

يكي از قديمي‌ترين اين موارد داستان حمله​ سپاه ابرهه به مكه براي تخريب اين خانه است. ظاهرا او براي جلب توجه مردم به سمت كليساي خود يا براي برخي انتقامجويي‌هاي ديني قصد تخريب كعبه با فيل‌هاي خود را داشته است كه از سوي پرنده‌هاي ريز نقشي به نام ابابيل مورد حمله قرار مي‌گيرد و شكست او به عنوان يكي از مظاهر خدا در تاريخ و نيز در قرآن ثبت مي‌شود.

شكستن بت‌ها​ و اذان بلال

فتح مكه در سال ۱۳ بعد از هجرت يكي ديگر از وقايع تاريخي است كه در خانه كعبه رخ داده است. بعد از اين‌كه سپاه اسلام توانست بدون خونريزي مكه را فتح كند، بلال، برده سابق مكيان و موذن امروز اسلام بر بام كعبه رفت و اذان گفت. از سوي ديگر پيامبر اكرم (ص) به همراه حضرت علي (ع) به درون كعبه رفتند و بت‌هايي را كه مشركان در درون خانه گذارده بودند، ويران كردند. چنين حادثه‌اي در كنار عفو عمومي كه براي همه مشركان حتي ابوسفيان سركرده آنها صادر شد به عنوان نمادهايي از فتح مكه در خاطر تاريخ باقي مانده است.

وقتي كعبه را آتش زدند

حجاج بن يوسف، كسي كه كمتر كسي در تاريخ اسلام از نظر جنايت به گرد پاي او مي‌رسد، در سال ۷۳ هجري به مكه حمله كرد، كعبه را آتش زد و عبدالله بن زبير را هم به دار آويخت. اين حمله يكي از تبعات حمله پيشين يزيد بود و به فرمان خليفه وقت يعني عبدالملك مروان انجام شد. ظاهرا حجاج بعد از تصرف مكه، تغييراتي را كه زبير در ساختمان كعبه انجام داده بود هم تغيير دادند. زبير بخشي از حجر اسماعيل را به درون كعبه برده و در ديگري هم براي اين بنا قرار داده بود.

ولادت علي (ع)

ولادت امام اول شيعيان معجزه‌اي است كه در كعبه رخ داده است. زماني كه فاطمه بنت اسد، مادر حضرت علي (ع) از درد زايمان به خود مي‌پيچد، به خانه كعبه پناه مي‌برد. مردم ناگهان مي‌بينند ديوار كعبه شكاف برداشته و ندايي فاطمه را به درون كعبه فرا مي‌خواند. ظاهرا بعد از سه روز فاطمه بنت اسد همراه فرزند خود از درون همان شكاف به بيرون مي‌آيند. اين حادثه به عنوان يكي از فضايل حضرت علي (ع) در تاريخ ثبت شده است. ظاهرا اثر شكاف همچنان بر ديواره كعبه وجود دارد.

حجرالاسود را به شهر خودمان مي‎بريم!

يكي ديگر از وقايع شگفت تاريخي در زمان قرامطه اتفاق افتاد. ظاهرا در سال ۳۱۷ اين شهر به دست قرامطه مي‌افتد كه فرقه‌اي از اسماعيليه بودند. آنان در اقدامي شگفت، حجرالاسود را از محل خود برداشته و به سرزمين خودشان در اطراف احسا و بحرين كنوني بردند. حجرالاسود بعد از ۲۲ سال به محل قبلي خود بازگشت. البته حجرالاسود در زمان ديگري هم خبرساز شد. وقتي سران طوايف مكه براي گذاشتن حجر بر جاي خود، بعد از بازسازي كعبه​ اختلاف داشتند رسول اكرم (ص) كه در آن هنگام با نام محمد امين شناخته مي‌شد، اختلاف را با كاري جمعي از بين برد.

آخرين جنايت يزيد

در سال ۶۲ هجري وقتي اهل مدينه بعد از سركوب خونين نهضت امام حسين (ع) برخاستند و اعتراض كردند سپاه يزيد فاجعه عظيمي آفريد.

اين سپاه وقتي ديد عبدالله بن زبير رهبر شورش است و مكه را به تصرف خويش درآورده است بعد از خلق واقعه ننگين حره در مدينه به مكه حمله كرد و كعبه و مسجد الحرام را تخريب كرد. ظاهرا با رسيدن خبر مرگ يزيد، سپاه به شام بازگشت، اما نزديك به ده سال بعد باز هم چنين واقعه‌اي تكرار شد.

تسلط وهابيون؛ آغاز توسعه افسارگسيخته

تسلط وهابيون بر مكه از ديگر وقايع مهم است. در سال ۱۹۲۴ بود كه سپاه سعودي براي همه گير كردن انديشه وهابي به مكه حمله كردند. حاكم مكه بدون دفاع از شهر از مكه خارج شد و مكه به دست وهابيون افتاد. آنها حدود يك سال بعد مدينه را هم تصرف كردند. در حمله وهابيون به مكه اتفاق خاصي براي كعبه نيفتاد، اما آنچه بعد از گذر سال‌ها واضح است، تاثير فرهنگ و انديشه وهابي بر توسعه حرم مكي است به نوعي كه باعث انتقاد بسياري از علما و حتي مهندسان شده كه چرا چنين طرح‌هاي بي‌منطقي در اطراف اين بناي شريف صورت مي‌گيرد.

گروگانگيري خونين

در زمان حكومت وهابيون حادثه تاريخي ديگري هم در شهر مكه و به طور مشخص در محوطه كعبه اتفاق افتاد. در سال ۱۳۵۸ شمسي يك گروه بنيادگرا با ادعاي اين‌كه يكي از رهبران آنها همان حجت موعود جهانيان است، ​ هنگام نماز در مسجدالحرام دست به اسلحه بردند، عده‌اي را گروگان گرفتند و حدود دو هفته هم مسجد را در اختيار خود داشتند. بعد از دو هفته با همكاري تعدادي از كشورها و با كشته شدن نزديك به ۱۲۷ نفر از گروگان‌ها و ۱۱۷ نفر از گروگانگيران ماجرا خاتمه يافت. حدود ۷۰ گروگانگير هم پس از اين ماجرا به اعدام محكوم شدند.

ظهور حجت (عج)

به اعتقاد شيعيان حادثه مهم ديگري هم در كعبه اتفاق خواهد افتاد. بنابه روايات احتمالا حضرت مهدي (عج) از كنار خانه كعبه نداي ظهور خود را سر خواهد داد و از اين شهر قيام تاريخي خود را شروع خواهندكرد. گفته مي‌شود ​چنين حادثه‌اي در روز جمعه رخ خواهد داد. هر چه باشد روشن است​كعبه تنها يك ساختمان نيست. علاوه بر يك بناي عبادي بودن و نمادي از معنويت و خدايي شدن، كعبه وقايع تاريخي زيادي را پشت سر گذاشته و خواهد گذاشت.