مفاهیم بلند نهج‌البلاغه پس از 14 قرن کماکان بر قله‌های مفاهیم انسانی می‌درخشد. اما در این میان توصیه‌های ساعات آخر زندگی حضرت امیر نسبت به فرزندانش بسیار خاص و خواندنی است. این فرازها تقدیم خوانندگان می‌شود.

اُوصیکُما بِتَقْوَى اللّهِ، وَ اَنْ لاتَبْغِیَا الدُّنْیا وَ اِنْ بَغَتْکُما

شما را به تقواى الهى سفارش مى‌نمایم؛ و اینکه دنیا را مجویید گرچه دنیا شما را بجوید؛

وَ لاتَأْسَفا عَلى شَىْء مِنْها زُوِىَ عَنْکُما

و بر آنچه از دنیا از دستتان رفته متأسّف نباشید؛

وَ قُولا بِالْحَقِّ، وَ اعْمَلا لِلاَْجْرِ،

حق بگویید، و براى ثواب الهى بکوشـید؛

وَ کُونا لِلظّالِمِ خَصْماً، وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً

دشـمن سـتمگر و یـار سـتمدیده باشـید؛

اُوصیکُما وَ جَمیعَ وَلَدى وَ اَهْلى وَ مَنْ بَلَغَهُ کِتابى بِتَقْوَى اللّهِ

شما و همه فرزندان و خاندانم و هر که این وصیتم به او مى‌رسد را به تقواى الهى،

وَ نَظْمِ اَمْرِکُمْ، وَ صَلاحِ ذاتِ بَیْنِکُمْ

و نظم در زندگى، و اصلاح بین مردم سفارش مى‌کنم؛

فَاِنّى سَمِعْتُ جَدَّکُما صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ: «صَلاحُ ذاتِ الْبَیْنِ اَفْضَلُ مِنْ عامَّةِ الصَّلاةِ وَ الصِّیامِ»

چرا که از جد شما (صلّى اللّه علیه وآله) شنیدم، مى‌فرمود: «اصلاح ذات البین از عموم نماز و روزه بهتر است.»

اللّهَ اللّهَ فِى الاَْیْتامِ، فَلاتُغِبُّوا اَفْواهَهُمْ، وَ لایَضیعُوا بِحَضْرَتِکُمْ.

خدا را خدا را درباره یتیمان! آنان را گاهى سیر و گاهى گرسنه مگذارید، مباد که در کنار شما تباه شوند!

وَ اللّهَ اللّهَ فى جیرانِکُمْ، فَاِنَّهُمْ وَصِیَّةُ نَبِیِّکُمْ، ما زالَ یُوصى بِهِمْ حَتّى ظَنَنّا اَنَّهُ سَیُوَرِّثُهُمْ!

خدا را خدا را در رابطه با همسایگان! که مورد سفارش پیامبر شمایند؛ پیوسته به آنان سفارش داشت تا جایى که گمان بردیم میراث برشان خواهد ساخت!

وَ اللّهَ اللّهَ فِى الْقُرْآنِ، لایَسْبِقْکُمْ بِالْعَمَلِ بِهِ غَیْرُکُمْ

خدا را خدا را درباره قرآن! نیاید که دیگران در عمل به آن از شما پیشى جویند!

وَاللّهَ اللّهَ فِى الصَّلاةِ، فَاِنَّها عَمُودُ دینِکُمْ

خدا را خدا را درباره نماز! که نماز عمود دین شماست!

فوَاللّهَ اللّهَ ى بَیْتِ رَبِّکُمْ، لاتُخَلُّوهُ ما بَقیتُمْ، فَاِنَّهُ اِنْ تُرِکَ لَمْ تُناظَرُوا

خدا را خدا را درباره خانه پروردگارتان! تا وقتى هستید آنجارا خالى مگذارید، که اگر خالى گذاشته شود از کیفر حق مهلت نیابید!

وَ اللّهَ اللّهَ فِى الْجِهادِ بِاَمْوالِکُمْ وَ اَنْفُسِکُمْ وَ اَلْسِنَتِکُمْ فى سَبیلِ اللّهِ

خدا را خدا را درباره جهاد با اموال و جان و زبانتان در راه خدا !

وَ عَلَیْکُمْ بِالتَّواصُلِ وَ التَّباذُلِ، وَ اِیّاکُمْ وَ التَّدابُرَ وَ التَّقاطُعَ.

بر شما باد به پیوند با هم و بخشش مال به یکدیگر، و بپرهیزید از دورى و قطع رابطه با هم!

لاتَتْرُکُوا الاَْمْرَ بِالْمَعْرُوفِ، وَ النَّهْىَ عَنِ الْمُنْکَرِ، فَیُوَلّى عَلَیْکُمْ اَشْرارُکُمْ، ثُمَّ تَدْعُونَ فَلا یُسْتَجابُ لَکُمْ

امر به معروف و نهى از منکر را وانگذارید؛ که بدکارانتان بر شـما مسـلّط شوند، آن گاه دعـا کنید و به اجابـت نرسـد.

( ثُمَّ قالَ: ) یا بَنى عَبْدِالْمُطَّلِبِ، لا اُلْفِیَنَّکُمْ تَخُوضُونَ دِماءَ الْمُسْلِمینَ خَوْضاً

سپس فرمود: اى فرزندان عبدالمطّلب، نیابم شما را که به بهانه کشته شدن من در خون مسلمانان فرو افتید!

 تَقُولُونَ: قُتِلَ اَمیرُ الْمُؤْمِنینَ! قُتِلَ اَمیرُ الْمُؤْمِنینَ!

و گویید: امیرالمؤمنین کشته شد؛ امیرالمؤمنین کشته شد!

اَلا، لا  یُقْتَلَنَّ بى اِلاّ قاتِلى

معلومتان باد که فقط قاتلم باید قصاص شود؛

اُنْظُرُوا اِذا اَنَا مِتُّ مِنْ ضَرْبَتِهِ هذِهِ فَاضْرِبُوهُ ضَرْبَةً بِضَرْبَة،

ملاحظه نمایید هرگاه من از این ضربت او از دنیا رفتم تنها او را یک ضربت بزنید؛

وَ لاتُمَثِّلُوا بِالرَّجُلِ، فَاِنّى سَمِعْتُ رَسُولَ اللّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ

و گوش و بینى و اعضاى او را قطع مکنید، که من از رسول خدا صلّى اللّه علیه وآله

یَقُولُ: «اِیّاکُمْ وَ الْمُثْلَةَ وَ لَوْ بِالْکَلْبِ الْعَقُورِ».

شنیدم مى‌فرمود: «از مُثله کردن دورى کنید هرچند درباره سگ گازگیرنده باشد»