مهندس سعید اوحدی در نشست خبری که صبح امروز، پنجشنبه 13 خردادماه با حضور رسانه‌های داخلی و خارجی در سازمان و حج و زیارت در واکنش به کارشکنی‌های دولت عربستان نسبت به حج برگزار شد، با اشاره به روند مذاکره با مسؤولان سعودی که در نهایت به تصمیم جدی عربستان برای محروم کردن ایرانی‌ها از حج منجر شد، اظهار کرد: برنامه‌ریزی حج متفاوت از سایر سفرهای زیارتی و حتی عمره است. این یک فریضه واجب شرعی است که هر سال حدود دو میلیون نفر از اقصی نقاط مختلف دنیا که مستطیع هستند درآن شرکت می‌کنند. این شرایط در حالی که متوسط سن زائران حدود 60 سال است برنامه‌ریزی دقیقی را می‌طلبد.

وی همچنین یادآور شد: سهمیه و قراردادهای مهم حج که حدود 100 مورد می‌شود بعد از امضای تفاهم‌نامه اصلی، تعیین و بسته می‌شود که برای همه آن‌ها باید جدول زمان‌بندی داشته باشیم وگرنه با بحران جدی مواجه می‌شویم.

این مقام مسؤول در سازمان حج و زیارت در خصوص اصرار ایران برای اقامه حج در شرایطی که با بداخلاقی‌های عربستان مواجه بود، اظهار کرد: با وجود قطع روابط سیاسی عزم و اراده جدی ما بر این بود که این فریضه واجب انجام شود.این ماموریت سازمان حج و زیارت است و ما همه‌ی بداخلاقی‌ها را تحمل می‌کردیم تا این حق شرعی از زائرانی که بیش از 10 سال در نوبت بودند ضایع نشود. مهندس اوحدی ادامه داد: خارج از پروتکل سیاسی با توجه به قطع روابط دو نامه‌ به وزیر حج عربستان برای دور اول مذاکرات که قرار بود 19 اسفند برگزار شود، نوشتیم و درخواست تعیین تکلیف ویزا و سفر هیات ایرانی به منظور پیگیری مذاکرات را داشتیم. به دنبال درخواست ایران پیامکی دریافت شد با این محتوا که ویزا در دبی صادر می‌شود. آن هم در شرایطی که ما با ترکیه لغو روادید هستیم و درعراق مشکلی نداریم، اما صدور ویزا در دبی 10 روز زمان می‌برد.

او در ادامه تشریح چالش‌هایی که برای صدور ویزا هیات ایرانی در دور اول مذاکرات پیش آمد، گفت: هنگام دریافت ویزا کنسولگری عربستان گفت که نامه وزارت حج آمده، اما با وزارت خارجه آن کشورهماهنگی نشده است. این پاسخ به منزله آن است که هماهنگی بین دستگاه دیپلماسی و وزارت حج عربستان وجود ندارد. وقتی موضوع را به وزارت حج عربستان اطلاع دادیم آنها نیز ابراز تعجب کردند.

اوحدی بیان کرد: معتقدم اگر اراده‌ای برای پذیرش زائران ایرانی وجود داشت دولت عربستان بعد از سه ماه تاخیر در صدور ویزا هیات مذاکره کننده ایرانی چنین چالشی را ایجاد نمی‌کرد. ما با توجه به هدفی که داشتیم حتی حاضر بودیم در برابر این بداخلاقی‌ها سکوت و آن را تحمل کنیم.

وی افزود: دولت عربستان در این مدت پاسخ نامه‌های ما را با پیامک می‌داد ظاهرا در قطع روابط سیاسی این جزو ادب دولت عربستان قرار گرفته است.

رییس سازمان حج و زیارت سپس با یادآوری شرط‌ها و مطالباتی که ایران تعیین کرده و در فرصت مذاکرات آن‌ها را پیگیری کرد، گفت: در موضوع حادثه فرودگاه جده این پرسش مطرح بود که چرا عربستان اجازه نداد ما از وکیل‌های مورد تایید در این کشور استفاده کنیم. به هر وکیلی مراجعه می‌کردیم چون در مقابل پلیس عربستان قرار داشت درخواست ایران را نمی‌پذیرفت. همه این اتفاقات در حالی رخ داد که وزیر حج عربستان از چنین جریان و حتی اجرا نشدن حکم دو مامور خاطی فرودگاه جده ابراز بی‌اطلاعی می‌کرد.

مهندس اوحدی با یادآوری محدودیت‌هایی که در تفاهم‌نامه یک طرفه عربستان لحاظ شده بود، افزود: ما در متن قرارداد با بداخلاقی‌هایی مواجه شدیم به وزیر حج این کشور گفتیم که اگر می‌خواهید زائران ایرانی نیایند حداقل صراحتا اعلام کنید چرا با زائران ایرانی بازی می‌کنید. آنها از ما فرصت خواستند تا موضوع را در ریاض پیگیری کنند اما بعد از دو روز اعلام کردند که یک حرف از این قرارداد قابل تغییر نیست.

وی ادامه داد: در برگشت با بداخلاقی‌های دیگری مواجه شدیم. یک هفته مهلتی که دولت عربستان خواسته بود به 45 روز رسید. در همین حال وزیر حج هم تغییر کرد. با این وجود به خاطر هدفی که داشتیم تا آ‌خرین لحظه پیگیر بودیم که زائران از فریضه واجب‌شان باز نمانند.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تغییر رفتار سیاسی دولت عربستان در دور دوم مذاکرات حج بیان کرد: توقع ما این بود که عربستان چون می‌دانست زمان از دست رفته است با روی خوش از هیات مذاکره کننده ایرانی استقبال می‌کند.

وی گفت: در دیدار با وزیر جدید حج عربستان درباره اظهارات یکی از امامان جمعه این کشور که بر علیه شیعه حکم داده بود صحبت کردیم و صراحتا گفته شد که شما می‌خواهید تسویه حساب سیاسی‌تان را با زائران داشته باشید. وزیر در جواب قابل تاملی گفت؛ این تصرفات شخصی است. چطور ممکن است چنین چیزی وجود داشته باشد وقتی فضای رسانه‌ای در آن کشور تا این حد مسموم شده است.

رییس سازمان حج و زیارت سپس به واکنش عربستان در برابر خواسته دولت ایران برای تامین امنیت زائران اشاره کرد و افزود: پاسخ دولت عربستان در برابر چنین مطالبه‌ای این بود که واژه امنیت در عربستان بار سیاسی دارد و با اشاره به آیه ای از قرآن گفتند خداوند خودش امنیت زائران را تامین می‌کند. مگر سال گذشته هزاران زائر جان خود را در منا از دست ندادند.

اوحدی تفاهم‌نامه تنظیم شده حج را تحت تاثیر دخالت‌های وزارت خارجه و کشور عربستان دانست و گفت: وزیر حج این کشور به صراحت گفت که در تنظیم این قرارداد سایر دستگاه‌ها نیز دخالت داشته‌اند. این دخالت باعث سد راه زائران ایرانی برای برپا کردن حج شد.

وی با یادآوری این که در حال حاضر 6 میلیون زائر از سفر عمره به دلیل بداخلاقی عربستان باز مانده‌اند و یک و نیم میلیون نفر دیگر 15 سال در نوبت حج مانده‌اند و اکنون محروم شده‌اند، تاکید کرد: سال آینده راه باز خواهد شد و ما پیگیر سهمیه حج ایرانی‌ها خواهیم بود.

رییس سازمان حج و زیارت در ادامه این نشست خبری در پاسخ به خبرگزاری الاتحاد کشور امارات درباره اختلافات اصلی ایران و عربستان در موضوع حج با توجه به اظهارات وزیر خارجه این کشور مبنی بر حل شدن اختلافات ایران و عربستان در موضوع حج گفت: ظاهرا وزیر خارجه هم نقش وزیر حج را دارد و هم نقش سخنگوی وزارت حج را. آقای الجبیر با وجود آن که وزیر خارجه است از روند صدور ویزای الکترونیک حج اطلاع ندارند . بستن قراردادهای حج دست کم 20 روز طول می‌کشد که همه این موارد باید وارد سیستم نرم‌افزاری ویزا شود.

مهندس اوحدی خطاب به وزیر خارجه عربستان گفت: اگر در گفتار و رفتار صداقت دارید و نگاهتان به حج سیاسی نیست و اراده‌ای برای پذیرش زائران ایرانی وجود دارد پس چرا با زمان بازی کردید.

وی افزود: موضوع دعای کمیل نیز در مذاکرات مطرح شد، اتفاقا تنها جایی که ما با عربستان مشکل نداریم دعای کمیل است به طوری که در 15 سال گذشته حتی یک مورد از دستگیری های زائران مربوط به دعای کمیل نبود و این دعا سراسر نیایش است و حتی یک پیام سیاسی در آن نیست.

رییس سازمان حج و زیارت در پاسخ به سوال شبکه تی آر تی ترکیه نیز برای برنامه‌ریزی حج آینده و نقش میانجی‌گر کشورهایی چون ترکیه، بیان کرد: عربستان باید در مقابل مطالبات کشورهای اسلامی پاسخگو باشد و چاره‌اندیشی جدی‌ای داشته باشد تا دیگر شاهد تبعیض در برابر زائران نباشیم.

وی افزود: وساطت‌ها، تلاش‌ها و میانجی‌گری‌های کشور ترکیه در نوسان این راه نیز نتیجه نداشت و این نشان می‌دهد تلاش عربستان برای بستن راه حج بوده است.

مهندس اوحدی درباره‌ی سیاست‌ها و برنامه‌ی آینده دولت ایران در حج آینده نیز گفت: امیدوارم شاهد تغییر رفتار جدی عربستان در موسم سال بعد باشیم و دولت میزبان حقوق زائران را به رسمیت بشناسد و شاهد بسته شدن مسیر نباشیم. حتی برای امسال همه تلاش‌مان را به کار بردیم تا این حق سلب نشود و برنامه‌ریزی می‌کنیم تا سال آینده به نتیجه برسیم. عربستان باید بداند هزینه‌ی بسیار سنگینی را برای محروم کردن زائران و تبعیض در پذیرش آنها می‌پردازد.

رییس سازمان حج و زیارت در ادامه در خصوص پرسش خبرنگار باشگاه خبرنگاران درباره‌ی آمار زائرانی که از حج انصراف داده‌اند، اظهار کرد: پس از دو فراخوانی که برای ثبت‌نام داده شد حدود 25 هزار زائر ثبت‌نام کردند اما بعد از صحبت‌های موهن خطیب نماز جمعه عربستان و افزایش نگرانی‌ها 15 هزار نفر انصراف دادند.

مهندس اوحدی در پاسخ به خبرگزاری الجزیره درباره پیگیری بیانات مقام معظم رهبری که فرمودند حج از روابط سیاسی تفکیک شود، اظهار کرد: ما با بداخلاقی‌هایی به بدترین شکل مواجه شدیم اما خویشتن‌داری کردیم که این رفتار با توجه به همان نگاه مقام معظم رهبری صورت گرفت.

وی همچنین درباره پیگیری دیه شهدای منا در شرایط حاضر نیز گفت: دستگاه دیپلماسی کشور پیگیر این مساله است، اقدامات خوبی هم انجام شده اما در شرایط فعلی وکلا عربستان به خاطر محدودیت‌ها حاضر به همکاری نبودند. در هر حال امیدواریم در این موضوع به نتیجه قطعی برسیم. صرف نظر از این پیگیری‌ها بر اساس احکام شرعی دیه قتیل الزحام با دولت میزبان است امیدوارم آنها حداقل به این حکم شرعی خداوند پایبند باشند.

اوحدی درباره یاری گرفتن از بعثه‌های سایر کشورها برای به نتیجه رسیدن موضوع حج نیز توضیح داد: یکی از بندهایی که امسال عربستان در قرارداد لحاظ کرد منع ارتباط با بعثه کشورهای مختلف بود. هر چند بعثه مقام معظم رهبری در ایران ارتباط‌های خود را حفظ کرده است.

وی در پاسخ به پرسش ایکنا درباره قراردادهای 10 ساله‌ای که دولت ایران در عربستان بسته و بار مالی ناشی از منحل شدن حج برای این سازمان توضیح داد: تمهیداتی فراهم شد و با شرکتهای مختلفی تماس گرفتیم تا کمترین خسارت متحمل دولت ایران شود ضمن آن که نامه‌ای به وزیر حج عربستان نوشته شده و متذکر شده است که هر گونه خسارتی ناشی از لغو حج متحمل آنها خواهد شد. هتل‌هایی هم که در این مدت با آنها قرارداد بسته شده بود به نحوی در اختیار سایر کشورها قرار داده شده است.

اوحدی در پاسخ به سوال ایسنا مبنی بر اعتماد سازمان حج و زیارت ایران به سازمان همکاری های اسلامی در حج و اینکه اکنون سازمان کنفرانس اسلامی در جریان مذاکرات حج ایران و عربستان چه دخالت و نقشی داشته است؟ اظهار کرد: واقعا در ذهن خود تصور نمی‌کردم رفتار ظالمانه‌ای را از دولت عربستان تا این حد شاهد باشیم که به حقوق زائران که تنها خواسته‌شان انجام فریضه شرعی و واجب است، ظلم شود. در هر حال با توجه به این‌که سهمیه‌ی حج کشورها را سازمان همکاری های اسلامی تعیین می‌کند، این جزو وظایف آن سازمان است که پیگیر چنین مساله باشد و یکی از مطالبات جدی ما نیز آن است که از طریق دستگاه دیپلماسی کشور پیگیر این حق باشیم. ضمن آن که دبیر کل این سازمان تلاش‌های خیرخواهانه‌ای برای حل مسئله حج ایران داشته‌اند ولی راه به جایی نبرد.

مهندس اوحدی همچنین در پاسخ به سوال خبرگزاری مهر درباره موضع سازمان حج در برابر عربستان گفت: اگر ما تفاهم‌نامه یک طرفه را امضاء کرده بودیم می‌توانستیم بگوییم موضع انفعالی داشتیم ما از مواضع خود عقب‌نشینی نکرده‌ایم حتی اگر چند ماه پیش با اولین بداخلاقی اعلام می‌کردیم نمی‌خواهیم پای مذاکره بنشینیم آنها جنگ تبلیغاتی سیاسی راه می‌انداختند. در حالی که الان موضع عزت برای ما حفظ شده و این عربستان است که صد عن سبیل‌الله کرده و گناه بزرگی در تاریخ به نام آنها ثبت شده است.