به گزارش روابط عمومی حج و زیارت آذربایجان شرقی به نقل از پايگاه اطلاع رساني حج، فرا رسيدن سوم اسفند، سالروز تخريب قبور امامين عسكريين (ع) زمينه اي را فراهم آورد تا با حجت الاسلام والمسلمين سيدمهدي عليزاده موسوي، رييس پژوهشكده حج و زيارت درباره چرايي و عواقب اين دست اقدامات وهابيت تكفيري به گفتگو بپردازيم كه مشروح آن در ذيل مي‌آيد:

پشت پرده جنايات سامرا و تخريب حرمين عسكريين (ع) چه مسائلي نهفته است و چه عواملي دست به دست يكديگر داد و به آنچه در سامرا رخ داد، انجاميد؟

در سال‌هاي اخير شاهد نوعي افراط گرايي مذهبي در كشورهاي اسلامي هستيم كه با فعاليت و حضور گروه‌هاي سلفي اين وضعيت شتاب بيشتري به خود گرفته و گاه و بيگاه اخباري مبني بر تخريب آثار و ابنيه اسلامي به گوش مي‌رسد.

بايد توجه داشت كه اين مسئله در دو بعد اهميت دارد؛ نخست بعد تمدني چراكه اين ابنيه و آثار به نوعي شناسانامه و هويت جهان اسلام است، به عبارت بهتر چهره‌هاي بزرگ جهان اسلام در اين بقاع دفن اند و اين نشانگر هويت اسلامي است و معمولا هنر اسلامي در اين مراكز ديده مي‌شود و نشانگر عظمت و بزرگي تمدن اسلامي در قرون گذشته است.

اما بعد دوم داراي اهميت بيشتري است چراكه اين تخريب‌ها به نوعي با آموزه‌ها و ارزش‌هاي اسلامي در تضاد است؛ وقتي مي‌نگريم انگاره‌ها و آموزه هايي همچون توسل، شفاعت، زيارت و تبرك از آموزه‌هاي اسلامي است كه از همان دوران نبوي و صدر اسلام وجود داشته و ما شواهدي داريم كه صحابي به آب وضوي پيامبر (ص) تبرك مي‌جستند و بعد از رحلت ايشان در ظروف حضرت (ص) از باب تبرك آب مي‌نوشيدند و مردم بر سر مزار ايشان حاضر شده و به پيامبر اكرم (ص) توسل مي‌جستند و هيچ گاه صحابي آنها را از اين كار منع نمي‌كردند.

همچنين، در تمامي مذاهب اسلامي بحث زيارت و رحل سفر بستن براي زيارت بزرگان دين از اصول اساسي بوده و زيارت مختص به شيعه نبوده و اينگونه نيست كه فقط شيعه به زيارت قبور رفته و عتبه و حرم و بارگاه براي اولياي الهي بسازد. چراكه وقتي بررسي كنيم اهل سنت نيز تقيد بالايي نسبت به اين مسئله دارند؛ نمونه آن قبور بخاري مولف تاريخ معروف بخاري، امام شافعي در مصر، ابوحنيفه در بغداد، شيخ عبدالقادر گيلاني در بغداد و يحيي نبي در دمشق و… است.

آيا جميع مسلمين بر اين مسئله يعني استحباب زيارت و موضوع توسل اجماع نظر دارند؟

بله، مسائلي كه بيان شد نشان مي‌دهد از آموزه‌هاي مورد پذيرش مذاهب اسلامي مسئله زيارت بوده و توسل به بزرگان براي تقرب به خدا همواره مورد توجه مسلمانان بوده است اما جريان تخريب قبور با انديشه وهابيت از سه قرن پيش آغاز مي‌شود.

امروز وهابيت قبور اولياي الهي را تخريب مي‌كنند اما در ميان همه اين تخريب‌ها نقطه عزيمت تخريب قبور عسكريين (ع) در سوم اسفند ۱۳۸۴ بود كه رسما به ائمه شيعه (ع) جسارت و در دو نوبت بارگاه مطهر آنها را هدم كردند.

بررسي اين واقعه از ابعاد مختلف قابل توجه است؛ اولا در مذمت اين عمل شكي نيست و شاهد بوديم در همان ايام تمامي مذاهب اسلامي اين امر را محكوم كردند حتي علماي اهل سنت عراق موضع گرفته و آن را غيراسلامي دانستند و حتي غيرمسلمانان نيز همچون مسيحيان موضع گيري كردند.

اما واقعيت اين است كه جداي از اينكه واقعه اي تلخ و شوم در جهان اسلام به طور عام و در ميان شيعه به طور خاص رخ داد، با گذشت ۹ سال از اين واقعه بايد پرسيد چه زمينه‌ها و عواملي موجب بروز چنين وضعيتي شد و به جسارت به ساحت مقدس ائمه شيعه (ع) انجاميد.

چقدر حضور غرب و در راس آن آمريكا را در اين جنايت عظيم جدي و داراي تاثير مي‌دانيد؟

بايد توجه داشت حضور غربي‌ها و آمريكا در عراق هنگامي تضمين مي‌شود كه آتش اختلافات در اين كشور بسيار بالا باشد، به عبارت بهتر تنها بهانه اي كه مي‌توانست آمريكا را در عراق نگاه دارد و اين حضور را توجيه كند ناامني و تنازعات قومي و فرقه اي بود و بنابراين شايد يكي از مهمترين كانون‌هاي بهره برداري از اين شرايط، نيروهاي ناتو و غرب در عراق بودند، آنها براي اينكه اين فضا را ايجاد كنند كه عراق درگير ناامني و نزاع فرقه اي است از اين فرصت استفاده كرده و حضورشان را در عراق موجه نشان دادند و به عبارت بهتر اين مسئله ريشه در سياست كهن غرب دارد يعني «تفرقه بينداز و حكومت كن» و از زمينه‌هاي تفرقه هم تخريب قبور عسكريين (ع) بود.

آيا آنها به هدف خود يعني تفرقه ميان مذاهب اسلامي دست يافتند؟

همانطور كه بيان شد، علماي اهل سنت عليه اين جنايت موضع گيري كردند، از سوي ديگر علماي نجف به ويژه آيت الله سيستاني به اين هدف شوم پي برده و به شيعه توصيه كردند كه در اين قضيه به هيچ وجه اهل سنت را دخيل ندانند چراكه اين دست‌هاي ايادي كساني است كه كاملا مخالف با پيوند شيعه و سني هستند كه بايد اين دست‌ها را كاملا شناخت.

نقش دشمن داخلي و مزدوران غربي در اين ماجرا چه بود و چگونه با جنايت سامرا هدف خويش را پيش بردند؟

ريشه دوم جنايات سامرا كه بايد به آن اشاره كرد جريان‌ها و حكومت‌هاي داخل جهان اسلام است، كشورهاي مانند عربستان در آن زمان به دنبال اين بودند كه جامعه عراق را به راديكاليسم بكشانند، آنها به جاي جدال احسن و موعظه و استفاده از آموزه‌هاي ديني همچون اسلاف گذشته، با خشونت و ارعاب و ايجاد اختلاف در فضاي عراق وارد شدند و از مهمترين اقداماتشان تخريب قبور عسكريين (ع) بود.

قبل از اين جنايات چهره هايي همچون بن جبرين، رسما به تخريب قبور اهل بيت (ع) فتوا داده بودند و اين فتاوا زمينه ساز چنين جناياتي در عراق شد و نكته بعدي كه بايد به آن اشاره كرد اين است كه در اين ميان، گروهي جاهل و ناآشنا به آموزه‌هاي اسلامي، ابزار دست اين جريان‌هاي داخلي و خارجي شده و اهداف غرب را دنبال كردند.

اين دست جنايات چه عواقب سوئي در پي داشته و چه نتايجي را رقم زده است؟

واقعيت اين است كه بعد از اين حادثه روند پيش بيني مراجع و علماي شيعه و سني اين بود كه اگر حرمت مقدسات نگاه داشته نشود، اين مسئله گسترش مي‌يابد و ما شاهد بوديم كه در ليبي اين پيش بيني محقق و قبور شخصيت هايي همچون عبدالسلام الاسمر از نوادگان امام حسن مجتبي (ع) ويران و نبش شد. يا قبر صحابي پيامبر (ص)، حجر بن عدي نبش و قبور علماي صوفيه در ليبي تخريب شد و در حقيقت اين تفكر گسترش يافت به گونه اي كه تمدن اسلامي در حال آسيب و تخريب است و كار به جايي رسيد كه داعش رسما اعلام كرد اگر ما به مكه برسيم خانه خدا را ويران مي‌كنيم چراكه مظهر شرك است و اگر وهابيت اين جرئت را داشت حرم نبوي را نيز به بهانه مقابله با شرك ويران مي‌كرد!

واقعيت اين است كه اگر امروز شيعه و اهل سنت هوشيار نباشند و جلوي اين جريان را نگيرند رشد كرده و تاثيرات سوء بر جاي مي‌گذارد.

آيا هستند جريان‌هاي شيعي كه به اقدامات تكفيري‌ها شدت بخشيده و حتي زمينه ساز آن شوند؟

يكي از عوامل مهم چنين حوادثي اين واقعيت است كه متاسفانه حرمت مقدسات مذاهب آنطور كه بايد رعايت نمي‌شود در حالي كه خداوند در قرآن مي‌فرمايد: حتي به مقدسات مشركان فحش ندهيد تا به مقدسات شما توهين نشود! اما امروز گروه‌هاي افراطي در ميان شيعه و سني حرمات مقدسات يكديگر را نگاه نمي‌دارند و رفتار و اعمال آنها زمينه ساز بسياري از اين خشونت‌ها و فجايع مي‌شود؛ به عبارت بهتر در كنار تندوري‌هاي وهابيون و سلفي‌ها كه بغض ذاتي نسبت به اهل بيت (ع) دارند، برخي جريان‌هاي افراطي شيعه نيز بدون توجه به نتيجه اعمالشان زمينه ساز دشمني بيشتر تكفيري‌ها عليه شيعه مي‌شوند و طبق اطلاعات موجود، در بسياري از كشتارهاي افغانستان، سوريه، پاكستان و… بهانه تكفيري‌هاي اين بوده كه شيعه به مقدسات اهل سنت توهين مي‌كنند در حالي كه سيره اهل بيت (ع) اينگونه نبوده و شيعه همواره با جدال احسن و حكمت و موعظه انديشه هايش را بسط داده و اگر توجه كنيم چنين اتفاقاتي در دل شكاف‌هاي مذهبي شكل مي‌گيرد يعني جريان‌هاي افراطي شكاف زي هستند و در دامن اختلافات زيست مي‌كنند.

بنابراين، اگر اهل سنت و شيعه بر اساس موعظه و حكمت گفتگو كرده نه اينكه عقايدشان را به هم تحميل كنند و فرهنگ تعامل در پرتوي آرامش و علم را داشته باشند و اهل سنت هم توجه داشته باشد و فريب اين جريانات را نخورد، مي‌توان از بروز اين جنايات جلوگيري كرد.
بايد توجه داشت كه گروه هايي مانند بوكوحرام و انصار السنه امروز به قتل عام اهل سنت مي‌پردازند و به اهل سنت نيز رحم نمي‌كنند، كمااينكه در موصل و در الانبار، ابنيه اي را تخريب كردند كه متعلق به اهل سنت بود.

از اين رو، توصيه مي‌شود كه دشمن شناسي كنيم و نيرنگ هايش را تشخيص دهيم و با همگرايي هم از مواريث فرهنگي خود دفاع كنيم و هم آموزه‌ها و ارزش‌هاي ديني خود را تحقق ببخشيم.