جبل الرحمه در عرفات
در شمال شرقي عرفات، جبل الرحمه قرار دارد. اين کوه مستقل از کوه هايي است که منطقه را در حصار خود گرفته اند. در قرن ششم هجري، جمال الدين اصفهاني وزير موصل و شام، از پايين تا بالاي کوه را پله ساخت تا صعود به آن آسان شود. گفتني است در فقه شيعه، در زمان وقوف که در روز نهم ذي حجه از ظهر شرعي تا مغرب شرعي است ـ صعود به کوه عرفه کراهت دارد.
روايت شده است که رسول خداصلي الله عليه وآله خطبه حجّة الوداع را بر فراز اين کوه ايراد کرد. در گذشته مسجد کوچکي با نام مسجد الصخرات در پايين کوه بوده که گفته اند آنجا محل ايراد خطبه توسط رسول خداصلي الله عليه وآله بوده است.
اين خطبه از اهميت بسياري برخوردار بوده و حاوي چندين نکته مهم است; از جمله:
1 ـ لزوم رعايت حرمت مال و جان يکديگر.
2 ـ رعايت حرمت ماه هاي حرام و از بين بردن تغييراتي که در ماه هاي سال براي جابجايي ماه هاي حرام انجام مي دادند.
3 ـ بازگرداندن امانت مردم در نزد هر کسي که هست.
4 ـ لغو ربا و طلب هاي رَبَوي.
5 ـ لغو حقوق مربوط به خون هايي که در جاهليت ريخته شده است.
6 ـ رعايت حقوق متقابل همسران به ويژه رعايت حقوق زنان توسّط مردان.
در روايات، تأکيد زيادي بر بخشش گناهانِ افراد حاضر در عرفات در روز عرفه شده است. امام عليعليه السلاممي گويد: به رسول خداصلي الله عليه وآله گفته شد: کدام گروه از اهل عرفات، جرمشان بزرگتر است؟ حضرت فرمود: الَّذِي يَنْصَرِفُ مِنْ عَرَفَات وَ هُوَ يَظُنُّ أَنَّهُ لَمْ يُغْفَرْ لَهُ ;1 کسي که از عرفات بر مي گردد و گمان مي برد که مورد بخشش قرار نگرفته است. امام صادقعليه السلامدر شرح اين سخن فرمودند: مقصود کسي است که از رحمت خداوند عزّوجل مأيوس است.
برگرفته از کتاب آثار اسلامی مکه و مدینه نوشته رسول جعفریان
اكنون بالاي كوه ، استوانه اي به ارتفاع 4 متر و عرض 80/1 متر قرار دارد كه از دور ديده مي شود . در مراسم عرفات چراغ و قنديل بر آن آويزان مي كردند تا راهنماي زائران و كاروان ها باشد .
كوه ياد شده نام هاي ديگري چون جبل الدّعاء ، جبل اَلاِْل و جبل المَشاة نيز داشته است . وقوف و حضور بر بالاي كوه كراهت داردوبهتر است در دامنه وسمت چپ كوه به دعا وتضرّع پرداخته شود .
متن نوشتار برگرفته از کتاب تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه نوشته اصغر قائدان